Gölge İş Nedir

Gölge İş Nedir ?

Özellikle orta düzeyde gelişmiş ülkelerde yapılan iş yükünün fazlalığı fakat gelirin düşüklüğü konusunda çalışanların ortak serzenişleri söz konusudur.

 

Bu durum özellikle medenileştiğini ve doğru biçimde Modern iş hayatı prensiplerini yerine getirdiğini iddia eden kurumlarda günden güne daha da artmaktadır.

Çalışanlar iş verenleri tarafından artan yüklerinin karşılığını alamadıklarını ve sosyal yaşamlarında da bu sorunun uzantılarını gerek zamanın yeterli olmadığı şikayetiyle gerekse psikolojik olarak artan sorunlarını dile getirerek belirtmekte.

Gölge İş Ne Anlama gelmektedir?  

Gölge iş en kısa açıklaması ile şöyle açıklayabiliriz. Belli bir ücret karşılığında belli bir iş için görevlendirilen (dedeke edilen)  çalışana görev tanımında olmayan işlerin gizliden gizliye yükselmesi Gölge İş olarak adlandırılmaktadır. Özellikle modern iş yaşamında olabildiğince örtülü biçimde uygulanan gölge iş yükü bir kuruma hizmet veren kişilere eğer bu iş gerçekleşmezse gerçekleştirecek kişinin söz konusu olan kişinin işini alacağı veya daha iyi kıdem artırmasına gidileceği psikolojisi ile verilmekte.

İş veren Neden gölge iş Verir ?

Genelde kurumlar gölge işleri insan emek maliyetini en küçük durumda tutmayı hedeflemektedir. EN masum ve basit bir dille anlatmak gerekirse 10 kişinin çalıştığı bir işletmede her 1 kişiye yerine getirilmesi gereken işin haricinde %20 ( 5 te 1 ) oranda farklı bir işi tanımlayabilirse 12 kişilik verim almakta ve bunu 10 kişi maliyetleri içerisinde yapmaktadır.

 

Gölge iş belli etmeden nasıl verilmekte  ?

Gölge işlerin genelde çalışanlara kendi işleri ile ilişkilendirilmiş biçimde sunulmakta.

  • Bu zaten senin görev tanımının bir uzantısı ve bu işi zaten senden daha doğru kimse yapamaz

Bu yöntemde çalışanın yaptığı işin aslında ona atanmış görev dışında olan fakat farklı bir özellik ve çalışan gerektiren kısmının yükünün kişiye yüklenmesi sağlanmaktadır. Buna sayım yapan kişinin yaptığı sayımın istatistiksel verilerinin çıkartılmasının istenmesi olarak örneklendirebiliriz.

Sonuç: İş veren aslında 2 farklı kişinin gerçekleştirmesi gereken işi 1 kişinin sorumluluğuna vererek maliyetten kaçmakta fakat yapılan her birden fazla iş konusunda verimlilik kalitesini düşürüyor ve bu düşen verimliliğin sonuçlarını bu çalışanı sorumlu olarak görerek baskıyı artırıyor.

 

  • Şu anda sana bu görevi veriyoruz sonra bu işi yapacak kişi geldiğinde senden bu görevi alacağız.

İdare etmeyi hedefleyen bu yöntemde yine kişinin asli işi dışında bir iş verilmekte ve aslında bir çalışan ona tanımlanan tüm işlerde sorumlu olması dolayısı ile o işin tam ve eksiksiz biçimde yerine getirebildiği veya getiremediği konusunda doğal olarak sorumluluk sahibi olmakta.

Sonuç: Kişi eğer bu işi yerine getiremez ve bir süre sonra bu görevi yerine getirebilmek konusunda başka bir kişi getirildiğinde aslında hak ettiği fakat hem birden fazla işi idare edebilmek için gerçekleştirdiği efor onu yormakta ve yılgınlık yaratmakta hem de kısa zamanda almayı hedeflediği kıdem veya ücret iyileştirmesini asli işini yerine getirememenin sonucu olarak istemekten çekinmekte veya bu durum iş veren tarafından olumsuz yönde kullanılabilmekte.

 

  • Bu iş İçin başka birisine gerek yok zaten çok kolay bir iş

Yapılan bir görev tanımı ve kişinin o firma içerisindeki titrini ( kimliğini) belirleyen iş verenler yine daha az maliyet hedefi ile kişiye aslında tanımlandığı görev dışarısında küçük işler atayarak işletmenin maliyetini düşürmeyi hedefler. Bunun gerçekleşmesi için küçük gibi görünen işleri birden fazla çalışan üzerine nazikçe bırakır.

 

Sonuç : Bu işlerin o kişinin asli iş yükünü gözetmeden yapıyor olması hem iş kalitesini düşürür hem de kişinin gereğinden fazla parçaya bölünerek iş verimliliğini düşürür hemde kişinin işleri yetiştirememesi veya gereğinden fazla zaman harcayarak psikolojik durumunun etkilenmesine neden olur.

 

 

Bazı araştırmalara göre gölge iş “Orta Sınıf Kölelik”  veya “Modern Kölelik” olarak adlandırılmakta ve bu durumun aslında 1 kişiyi 3 kişilik çalıştırarak sadece 1 kişilik maliyeti ödeyerek insanlık dışı bir uygulama olarak öne çıkartmaktadır.

golge-is-nedir-2

Gölge İşin kısa dönem etkileri

Çalışan: Çalışan olması gerekenlerden fazla iş yükünü taşımanın kendisini daha önemli kıldığı duygusuna kapılır ve yakın dönemde kıdeminin ve gelirinin artacağı duygusuna kapılır ve mutlu hisseder.

İş veren: Durumdan mutludur 1 kişinin maliyeti ile 1 den fazla kişilik iş çıkartmaktadır.

 

Gölge İşin orta dönem etkileri

Çalışan: Çalışan yorulmaya başlamıştır hataları artmakta ve sosyal hayat içerisinde iş ile ilgili daha fazla konuşmaya başlamıştır. Gelirinin artacağı ve daha üst bir kıdeme gireceği konusunda sabrı yavaş yavaş tükenmektedir. Geçirmiş olduğu zaman ve gelir kaybı kaygısı ile durum karşısında dayanma direnme duygusu içerisine girer.

İş veren: Verim düşmeye başlar ve iş veren durumdan hoşnutsuzdur fakat doğal olarak verimin düşmesi dolayısı ile yeni bir çalışanı işe almanın doğuracağı maliyetten kaçınır ve ya baskı uygulamaya ve kıdem artırımını taahhüt ederek verimliliği artırmak için geçici çözümler arar.

 

Gölge İşin uzun dönem etkileri

Çalışan: Artık psikolojik olarak çok büyük yük taşımaktadır alamadığı kıdem ve sahip olamadığı gelir konusunda çok şikayetçidir fakat kişi her ne kadar aksini iddia etse de farklı bir iş arayışı konusunda eskisi kadar kendisine güvenememektedir. İşlerin hiç birini tam verimlilik ile yerine getirememektedir. Bu sebeplerden dolayı özel yaşantısında olabildiğince gergin ve hem kendisi hem de çevresindeki insanlar ile sürekli makara gibi aynı durumları konuşmaktadır. İş konusunda kendisine güveni azalmıştır. İşveren bağlılığı zayıflamıştır. İşinden olma kaygısı başlamış ve bu kaygı hataları artırmaya devam etmektedir.

İş veren: Düşen verim konusunda ve isteksizlik sonucu zarar görmektedir. çalışanın yerine veya yanına 1 den fazla kişi ikame ettirmezse durumu istediği seviyeye getiremeyeceğini fark eder. Fakat bu durumda eğer işe 1 kişi bile alsa mevcut çalışanın gelir düzeltmesi konusunda talepkar olması riski ile çalışan üzerinde baskıyı olabildiğince artırarak talep edememesi doğrultusunda baskı yapar.

Sonuç: Her iki taraf da hem maddi hem de manevi anlamda zarar görecektir durum sadece an’ı kurtarmış olacak ve eninde sonunda her iki taraf açısından,  maddi ve manevi bedeller ödenmek durumunda kalınacaktır.

 

Olması gereken çalışma modeli

Gelişmiş ülkelerde çalışanlar en verimli oldukları alanlarda işlere tanımlanmakta ve sadece yapmaları gereken işleri yerine getirmeleri dolayısı ile çok daha az hata ile iş yapmakta ve hem zaman hemde ürün veya hizmet konusunda çok daha verimli olmakta ve kurumlarını büyütmektedir. bu Büyümenin doğal sonucu olarak ilgili oldukları konular ile ilgili departmanlar oluşmakta ve doğal olarak bu işte hem verimli olmuş olan hemde tecrübesi artmış olan kişi kıdemi ve geliri de artmaktadır.  Bu durumun sonucu olarak özel yaşamlarında iş ile ilgili konuşmaya yada şikayet etmeye gerek duymamakta ve iş yaşamı ile özel yaşam doğal olarak birbirinden ayrılarak çok daha mutlu insan profili olarak yaşama devam etmektedir.

İş verenler  kurumlarının büyümesinden memnun olmakta kurum içerisinde çalışanlar ile ilgili gereksiz sorunlarla ilgilenmek yerine iş kollarında farklı girişimler yapabilmek için bolca vakit ve maddi imkana sahip oldukları için çok daha kolay girişimler gerçekleştirerek büyümelerini hızlandırmaktadır. Yönetim yükleri olabildiğince hafiflemektedir.

 

 

 

Arananlar ve bulunanlar:

Leave a Comment

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.