Nasıl sollama yapılır?
Kamyon, Otobüs veya Araba nasıl sollanır sorusunun cevabından önce nasıl sollama yapılmaz, yani sollamada yasaklar ile ilgili kuralları belirterek başlayalım (Makale sonunda videolu gösterim bulunmakta).
Hiçbir yerde yazmayan en öncelikli kuralımız şu olmalı; Trafikte bir hareketten emin değilsek, o hareketi yapmayalım. Görmüyorsan, yapma ! Bu kural ister sollarken isterse sağa veya sola dönüşlerde ani hareketlerden de kaçınmanız için geçerlidir. Ani şerit değişiklikleri, ani sollamalar ve ani yön değişiklikleri trafikteki en önemli hayati riskleri doğuran davranışlardır. Bu nedenle görmediğiniz şeyi yapmamalısınız. Dikkat: Araba kullanıyorsunuz, çarpışan oto değil.
Sollama kuralları ile ilgili Trafik mevzuatı aslında sollama yasağı, hatalı sollama ve nasıl sollama yapılır sorularının yanıtını vermekte. Karayolları Trafik Kanunu madde 54 ve 55 ci maddeler sollama kurallarını ve yasaklarını içermektedir. (KYTK metnine göre sollamaya “geçme” denilmektedir. Ancak biz halk arasında en çok kullanılan terim olarak yine sollamayı kullanacağız. Çünkü trafik yasasına göre geçme ve geçiş terimleri farklı olduğu gibi karışıklığa da neden olabilmektedir.) Yasaya göre;
Madde 54 –
a) Sollama kuralları:
Sürücülerin önlerinde giden bir aracı sollamaları için;
- Arkasındaki aracın kendisini sollamaya başlamamış olması (arkadaki araç sollamaya başladıysa beklemelisiniz),
- Öndeki aracın başkasını sollama niyetini gösteren uyarı işareti vermemiş olması (öndeki araç sollamaya başladıysa siz sıranızı beklemelisiniz),
- Sollanan aracın hızı ile sollama sırasındaki kendi aracınızın hızını da göz önüne alarak iki yönlü trafiğin kullanıldığı taşıt yollarında karşıdan gelen trafik dahil karayolunu kullananların tümü için tehlike veya engel olmadan sollama için kullanacağı şeridin yeteri kadar ilerisinin boş olması,
zorunludur.
Sollama işlemi, sollanacak aracın solunda bulunan şeritten yapılır. Sollanacak aracın sürücüsü ses ve ışık (korna ve selektör) ile uyarılarak, geçerken kullanılan sol şeritte güvenli mesafe gidildikten sonra işaret verilip, sollanan aracın bulunduğu şeride girmekle tamamlanır.
Taşıtların sağından, banketlerden, emniyet şeridinden sağlama yaparak geçmek yasaktır. Ancak herhangi bir araç, başka bir yola, karayolu üzerindeki bir yere girmek ya da sola yanaşıp durmak için bu niyetini sola dönüş işareti ile belirtmiş ise bunların sağındaki şeritten geçilmesi mümkün ve yasaldır.
Gidişe ayrılmış yol bölümlerinde, şerit değiştirmemek şartı ile bir şeritteki araçların diğer şeritteki araçlardan hızlı gitmek sollama sayılmaz. Yani birden fazla şerit varsa, sağ şeritteki aracı geçmek sollama değildir.
b) Sollamanın yasak olduğu yerler;
- Sollamanın herhangi bir trafik işareti ile yasaklandığı yerlerde,
- Görüş yetersizliği olan tepelerde ve virajlarda,
- Yaya ve okul geçitleri yakınlarında,
- Kavşak, demiryolu geçidi ve bunlara yaklaşırken,
- Gidiş ve geliş için birer şeridi bulunan iki yönlü trafiğin kullanıldığı köprü ve tünellerde,
Sürücülerin önlerindeki aracı sollamaları yasaktır.
Mevzuatı derlemek ve kısaca özetlemek gerekirse Sollama Yapılırken dikkat edilmesi gerekenler şunlardır;
Öndeki taşıtı nasıl geçebilirsiniz?
Yol çizgileri sollamaya izin veriyorsa,
Arkadan gelen araç sizi geçmeye çalışmıyorsa,
Öndeki araç, kendi önündeki aracı geçmeye başlamamış ise,
Sollama için kullanılacak sol şerit boşsa, görüş durumunuz iyi ise, sollama kararını verebilirsiniz.
Sollama kararını kim verir?
Sollama kararını aracı süren kişi verir. Yolcuların öndeki aracı geçiş kararı vermesi son derece tehlikeli ve yanlış bir karardır. Aynı biçimde öndeki sürücünün “geç” işaretine uymamalısınız. Hayatınızı tehlikeye atabilecek bu işleme sadece siz karar vermelisiniz. Başkalarının işaret veya önerileri ile sollama yapılmaz.
Sürücü tarafından sollama kararı verdikten sonra da yapılması gerekenler:
- Gündüz korna çalarak, gece ise selektör yaparak öndeki sürücüye uyarıda bulunun.
- Sol sinyal ile şerit değiştireceğinizi belirten sola dönüş işareti verin.
- Tüm aynalardan arkayı tekrar kontrol edin. Sol omuz üstünden arkanıza bakarak kör noktada arkanızda sizi sollamaya çalışan herhangi bir taşıt olmadığından emin olun. (Arkadan gelen trafiği kontrol etmek için sadece aynalara bakmak yeterli değildir. Çünkü, aynadan görülemeyen kör alanların kontrolü için ayrıca, başınızı çevirerek son güvenlik kontrolünün yapılması gereklidir.)
- Sol şeritte kaldığınız sürece, sol sinyal lambalarınız yanar durumda kalmalıdır.
- Sollanan aracı, dikiz aynasında görene kadar sol şeritte kalın.(Otomobil, minibüs, kamyonet gibi taşıtlarda içteki orta aynadan, kamyon, otobüs gibi ağır araçlarda dışta bulunan sağ aynadan)
- Sağ sinyal ile işaret vererek sağ şeride tekrar girerek sollamayı tamamlayın, gereksiz veya ani frenden kaçının.
- Sollamaya başladığınızda, önünüzdeki araçla aranızda takip mesafesi kadar mesafe bulunmalıdır.
- Geçme işinin sağ şeritten yapılamayacağını, sadece soldan yapılabileceğini, sağdan sadece sola dönüş yapan araç bulunması, yolun ortasında tramvay veya görevi nedeniyle yolun solunda duran ve geçiş üstünlüğü olan araçların sağından geçilebileceğini unutmamalıdır.
- Sollanan araç için herhangi bir zorluk yaratacaksa geçiş yapılmamalı, her zaman sollamanın geçen ve geçilen araç için uygun yol ve zaman parametresinde yapılmasına dikkat edilmelidir.
Sollama Hızı:
Sollama sırasında zorunlu kılması halinde hızı artırabilirsiniz. Güvenli sollama için öndeki araca fazla yaklaşmayın. Dibine yapışıp, birden hızlanarak sollama yapmak tehlikelidir. Bunun yerine, uygun mesafe bıraktıktan sonra, ön ve arka kontrolü yapılarak hızlanmak en güvenli sollama yöntemidir. Bu nedenle sollamaya başladıktan sonra gaza basmak yerine hızlanmaya kendi şeridinizden başlamalısınız ve sollamak için yeterli hıza ulaştıktan sonra sol şeride çıkmalısınız. Aniden sollamak aracın motor beygir gücü yükseliği ile ilgili olsa da son derece gereksiz bir harekettir.
Dikkat: Sollamaya çıktığınız anda hayati tehlike içinde olduğunuzu düşünüyorsanız hız limitlerine kafanızı takmamalısınız. Hız limitini aşmamak için sollamayı tamamlayamamak ve kazaya neden olmaktansa hızlı bir şekilde sollamayı tamamlamak daha akılcıdır.
Sollama yaparken karşı yönden gelen araba varsa, bu taşıtın en az geçiş mesafesinin iki katı kadar arabanızdan uzakta olmasına dikkat edin. Üstelik yandaki aracın önüne gireceksiniz ama önündeki araç ile aranızda güvenli mesafe olması gerektiğinden güvenli duruş mesafesi olan hız/2 (hızınızın yarısı) kadar mesafe olmasına da dikkat etmelisiniz.
Tüm sollama işleminin yaklaşık 6 saniye sürmesi ideal sollama süresi olsa da sizin aracınızın ve öndeki aracın uzunluğu, yol durumu, her 2 aracın hızları da hesaplandığında bu süre normal olarak uzayabilir.
Gece sollama yaparken kısa farlar kullanılmalı:
Karanlıkta sollama yaparken, sollanan araca yaklaştığınızda, uzun farlar yanıyorsa derhal kısa farlara geçilmelidir. Aksi takdirde, öndeki araç sürücüsünün gözleri kamaşır ve sizi göremez hale gelir.
Sollanan aracın uyması gereken kurallar ise yine trafik kanunun 55 ci maddesinde açıklanmıştır. Buna göre
Sollanan araçların sürücüleri:
- Sesli veya ışıklı bir sollama işareti alınca trafiğin iki yönlü kullanıldığı yollarda yolun sağ tarafından gitmek, dörtten fazla şeritli ya da bölünmüş yollarda bulunduğu şeridi izlemek ve hızını arttırmamak,
- Dar yollar ve trafiğin yoğun olduğu yollarda yavaş gitme nedeni ile kendilerini geçmek için takip eden araçların kolayca ve güvenli bir şekilde sollamalarını sağlamak için; araçlarını mümkün olduğunca sağ kenara almak, yavaşlamak ve hatta gerekiyor ise durmak,
- Geçiş üstünlüğü bulunan bir aracın duyulur veya görülür uyarısını alınca, bunların kolayca geçmesini sağlamak için taşıt yolu üzerinde kalmak şartıyla onlara yer açmak, gerekiyorsa durmak,
Zorundadırlar.
Bu durumlar dışında, sollamak isteyenlere yol vermemek, sollamayı engellemek, sollanırken iken bir başka aracı sollamaya ya da sola dönmeye veya sola şeride çıkmaya kalkışmak yasaktır.
Geçiş kolaylığı sağlama ve geçiş üstünlüğü
Yolunun dar olduğu yerlerde aksini gösteren bir trafik işareti yoksa;
Motorsuz araçlar, motorlu araçlara geçiş önceliği tanımak zorundadır.
Motorlu araçlardan ise;
1- Otomobil, 2- minibüs, 3- kamyonet, 4- otobüs, 5- kamyon, 6- arazi taşıtı, 7- lastik tekerlekli traktör, 8- iş makineleri
yazılış sırasına göre kendisinden öncekilere geçiş kolaylığı sağlamak zorundadırlar. Yani diğer bir anlatımla bir kamyon, bir arabaya geçiş kolaylığı sağlamak zorunluğundadır. Yine örnek olarak yukarıdaki geçiş sıralamasına göre Bir otobüs ise bir minibüse kolaylık sağlamalıdır. Doğal olarak traktör, arabaya geçiş kolaylığı sağlamak zorundadır.
Diğer püf noktaları ve tavsiyeler :
Konvoy halinde gidilirken veya rampa çıkarken, hatalı sollama nedeniyle sağa giremeyen yani sol şeritte kalarak karşıdan gelen araçla çarpışma riski olan sürücüler için mutlaka sağ şeride girebilecekleri mesafede cepler oluşturmaya çalışmalısınız.
Varsayalım ki sollamaya çıktınız. Sağdaki araç, geçilme kurallarına uymayarak hızlanmaya başladı veya karşıdan bir araba geldiğini gördünüz. Bu durumda en doğru hareket frenle yavaşlayıp yine arkaya geçmektir. Daha fazla gaza basarak sollamayı bitirmeye çalışmak için inat yapmamalısınız. Çünkü geçiş için gerekli zaman ve mesafe daha uzun, fren yaparak yavaşlamak ve sağdaki aracın arkasına geçmek çok daha kısa süre isteyen işlemdir ve risk daha düşüktür.
Sollamaya çıkan bir aracın arkasından hemen sollamayın. Çünkü önünüzde o araç olduğundan, siz önünüzü göremeyeceğiniz gibi, sağ şeritte size giriş için yer kalmayabilir. Bunun yerine öndeki aracın sollamayı bitirmesini bekleyin ki önünüzdeki trafik olaylarını görebilesiniz.
Sollama yasağı olan yollara dikkat. Çift düz şerit kesinlikle sollanamaz, tek aralıksız çizgi zorunlu haller dışında sollanamaz, aralıklı çizgiler ise sollanabilir demektir. Aynı şekilde sollama yasağı tabelası varsa, sollama yapmak yasaktır.
Sollama yapacak şoföre Elle veya kolla ya da aynadan baş sallama ile geç işareti yapmak yanlış bir davraınştır. Çünkü onu yanıltabiliriz ve yanlış algılamaya neden olabiliriz. En doğru çözüm sahit hızda kalmak veya duruma göre biraz hızımızı düşürmek, biraz daha sağa yanaşmak ve böylece sollayan araca daha rahat bir ortam oluşturmak ve olası kazaları önlemektir.
Düz vites araç kullanıyorsanız bir düşük vitese geçmek araçta devri ve dolayısıyla torku yükselip, daha çabuk sollama yapmanıza yararlı olur. Otomatik viteste her otomatik vites arabada bulunan ve gaz pedalının altında bulunan aracın aniden hızlanmasını sağlayan kick-down özelliği, her otomatik araçta olmayan power veya overdrive gibi ekstra güç seçenekleri de aynı etkiye sahip olup, sollamanın hızlı bir şekilde tamamlanmasına yardımcı olur.
Nasıl sollama yapılır videolu anlatımlar için işte size çeşitli videolar :
